oorlogsslachtoffers in de gemeente Renkum

oorlogsmonumenten en plaquettes

home
Hans Braakhuis

begonnen 4 mei 2020
bijwerkt in feb 2024
andere gedeelten over Renkumse oorlogsslachtoffers
inleiding en verantwoording de vele namen
oorlogshelden en bijzondere oorlogsgetroffenen militaire slachtoffers, begraven in de gemeente Renkum
helemaal niet compleet.
Oosterbeek
Uit de Arnhemsche courant van 10-12-1948:

OOSTERBEEK OPRICHTING MONUMENT VOOR GEVALLENEN Er heeft zich een voorlopig comité gevormd, dat plannen heeft voor oprichting van een monument ter nagedachtenis van de in de oorlogsjaren gevallenen. In het voorlopig comité hebben zitting genomen de heer W. Bijlsma, voorzitter; J. Blokhuis, Schelmseweg 13, tel. 444, secretaris; C. H. Karssen, penningmeester (ook deze functieverdeling is voorlopig), G. J. W. van Beek, H. C. J. Erkens, M. Kuit en R. Post. De voorbereidende werkzaamheden namen een aanvang.

Weet iemand of dit monument er gekomen is?
  Is het monument uit 1954 hieronder het resultaat?
oorlogsmonument
Met deze twee stenen eert de gemeente Renkum alle gevallenen.

De bronzen plaquette van de beeldhouwer F. H. Hoevenagel zal in de in de toekomst geplaatst worden in de hal van het nieuwe raadhuis.

Sonnenberg

monument
Wie heeft er een kopie van deze oorkonde?
Oorlogslachtoffers Renkum

De herdenkingsstenen waren aanvankelijk te vinden bij de Sonnenberg, later (wanneer ?, na 1964) zijn ze verhuist naar de toren van het Gemeentehuis in Oosterbeek.

oorogsslachtoffers Renkum

5 mei 1954: Op het landgoed „De Sonnebergh” in Oosterbeek is gisteravond voorts een monument onthuld ter nagedachtenis aan alle inwoners, die in de jaren 1940—’45 zijn gevallen. Hun namen staan vermeld op een oorkonde die in het monument is ingemetseld.
Herdenkingszuil De Naald aan de Utrechtseweg te Oosterbeek

Naald Oosterbeek
Naald
Van de burgerij en bedoeld als dank aan Generaal Urquhart en zijn manschappen. Situatie in 2021.
Begraafplaats Oosterbeek Zuid

Plaquette Niet vergeten maar gedenken Deze plaats is de blijvende herinnering aan de ruim 140 overledene burgers die ten gevolge van de Tweede Wereldoorlog het leven lieten. Ze stierven in concentratiekampen, kwamen om in het verzet, vonden de dood door uitputting als gevolg van tewerkstelling in Duitsland, verongelukten door achtergebleven oorlogstuig. Van de Oosterbeekse ingeschrevenen die omkwamen tijdens de Slag om Arnhem vonden hier 32 van hen hun laatste rustplaats. Voor zover hun namen bekend zijn, worden deze in volgorde van overlijdensdatum genoemd.
Rotaryclub Oosterbeek, september 1997.
begraafplaats Zuid Oosterbeek
Begraafplaats Oosterbeek Zuid

plaquette Oosterbeek oorlog

Begraafplaats Zuid Oosterbeek
opname uit 2015, bron Ministerie van Defensie
Namen op het lint volgens het boek van Ron Wenting en Roland de Kwant: ‘Vergeten is ballingschap, gedenken verlossing’:

Arentsma, Maria Agatha, Oosterbeek 28-9-1944
Biesen, Karel Frederik van, Oosterbeek 21-9-1944
Bisdonk, Cornelis, Oosterbeek 21-9-1944
Brummelen, Willem van, Oosterbeek 17-9-1944
Demmink - Pijper, Sophia Johanna (uit Rozendaal), Oosterbeek 22-9-1944
Hendriks, Sander, Oosterbeek 20-9-1944
Jamar - Mattern, Johanna (uit Wolfheze) Wolfheze  22-9-1944
Janssen, Willem,  Oosterbeek 25-9-1944
Kemmer, Johannes Jacobus Hendrikus, Oosterbeek 20-9-1944
Kemmer - Vuurman, Cornelia Tielmande, Oosterbeek 20-9-1944
Koch, Fokel Geertrui, Oosterbeek 27-9-1944
Kroon - Bos, Lubberta, Oosterbeek 24-9-1944
Marks, Alexander (uit Arnhem), Oosterbeek  23-9-1944
Meekhof, Gerard, Oosterbeek 19-9-1944
Nachtegaal, Reinder, Wageningen 19-9-1944
Oeijen, Willem Anton van, Oosterbeek 24-9-1944
Reijnvaan, Marij Adelaïde Susanna C. Oosterbeek 24-9-1944
Roeterd, Gerhard, Oosterbeek 23-9-1944
Rusch - ten Böhmer, Johanna Maria, Oosterbeek  16-9-1944
Snijder, Sibilla Hendrika, Oosterbeek 18-9-1944
Top, Johanna Deliana, Oosterbeek 23-9-1944
Vijnck, Joseph van (uit Amsterdam), Oosterbeek  18-9-1944
Vreede, George WillemOosterbeek 20-9-1944
Waart, Gerrit de (uit Zwolle), Heelsum 17-9-1944
Wierstra, Cornelis (uit  Den Haag)  ?- 9-1944
Willemsen, Albertus, Oosterbeek 17-9-1944
Willemsen, Derk Jan, Oosterbeek 5-6-1945
Willemsen, Hendrikus, Oosterbeek 5-6-1945

Anno november 2015 zijn de stoffelijke overschotten van één onbekende man, één onbekende vrouw en twee geheel onbekenden (waarvan ook het geslacht niet bekend is) in het verzamelgraf aanwezig. De Bergings- en Identificatiedienst van de Koninklijke Landmacht (BIDKL) doet nog steeds onderzoek naar deze 5 onbekende slachtoffers.

In 2019 is het “lint” gerenoveerd. Of er wijzigingen zijn aangebracht?

verzamelgraf burgers Oosterbeek
In Oosterbeek staan heel veel oorlogsmonumenten. Niet te doen om die allemaal in beeld te brengen. Slechts één voorbeeld van een monument op de Utrechtseweg 192 in Oosterbeek.
Air Despatch Memorial

Van Limburg Stirumweg ongenummerd, 6861 WL Oosterbeek, vanaf de Airborne begraafplaats 250 meter verder naar het noorden Een beetje afgelegen tussen de militaire en de burgerbegraafplaats
het bijzonder mooie monument Air Despatch Memorial voor de 79 gevallenen
van het Air Despatch Squadron, die stierven tijdens de slag om Arnhem.

Air Despatch Memorial
Air Despatch Memorial

Air Despatch Memorial
Utrechtseweg Oosterbeek Utrechtseweg Oosterbeek, ter hoogte van de Italiaanseweg, schuin tegenover nr 273 Utrechtseweg Oosterbeek.

Geplaatst door Hans Ariëns in 2019.

In 2020 en 2022 zijn meer monumenten met dezelfde vormgeving op verschillende plekken in de gemeente geplaatst. Ze staan altijd op de plek van de moord, of er zo dicht mogelijk in de buurt.

Intussen zijn er monumenten gezet voor:

Barg, Gerrit Hendrik van den
Bisdonk, Cornelis
Bosman, Johan
Evers, Hendrik Jan
Glezer, Albertus Petrus
Glezer, Albertus Petrus.
Hoefnagels, Willebrordus Jacobus Maria
Kelderman, Pieter Johannes
Kemmer, Johannes Jacobus Hendrikus
Kemmer-Vuurman, Cornelia Tielmande

en de personen op Mooi-land hieronder.
Mooi-land Twee herinnerings monumenten geplaatst op 21 mei 2022 door Hans Ariëns voor het gebouw van Mooi-land, Utrechtseweg 425 Doorwerth

Mooi-land

tv opnamen Jaap Mons voor Veluwezoom In Beeld
Gemeentehuis Generaal Urquhartlaan 4, 6861 GG Oosterbeek;

Slachtoffers in Nederlands Indie; 1945 - 1950

De herinneringsplaquette is op verzoek van oud-Indiëgangers opgericht en onthult op 25 april 1997 door burgemeester drs. J.W.A.M. Verlinden en mevrouw Wesseling (moeder van de omgekomen Louis Wesseling).

Louis Wesseling, 14-08-1926, 17-11-1946, Overl. te Soerabaja.
Melis of Nelis Jan Diepeveen, 19-12-1921, 20-05-1946, Overl. te Pesing.
Derk Wolthof, 1921, 04-07-1946, Overl. te Soerabaja,
Albertus Johannes van Kesteren, 1920, 03-04-1947, Overl. te Batavia,
Hendrik Blaauw, 1925, 06-12-1947, Overl. te Tasimalaya,
Teunis van Gelder, 1926, 24-01-1948, Overl. te Bandjar,
Gerrit Geurtsen, 1923, 26-09-1948, Overl. te Semarang,
Gerrit Antoon Welle, 1925, 30-10-1948, Overl. te Lengkongdjaja,
Jan Hubertus Aartsen, 1927, 29-01-1949, Overl. te Sibolga,
Petrus Anthonie Jacobsen, 1927, 05-03-1949, Overl. te Karanggan,
Adolf Petrus Versteegen, 1926, 06-04-1949, Overl. te Djokjakarta,
Clemens Franciscus Maria Ignatius H van Nispen tot Pannerden, 18-11-1923, 08-04-1949, Overl. te Genengan (Java),
Nicolaas Hendrikus Berendsen, 1927, 09-05-1949, Overl. te Keboemen.

Er worden 14 namen op dit monument genoemd. Er zijn echter veel meer slachtoffers. Ga naar mijn  overzicht van oorlogsslachtoffers en getroffenen, en zoek daar naar NOI (ctrl-f + NOI), de afkorting voor Nederlands Oost Indië).

Bij personen overleden in Birma en Thailand is het vaak onduidelijk of deze ook een NOI achtergrond hebben. Velen zijn vanuit NOI naar de Birma spoorweg zijn gebracht, en worden niet genoemd op deze plaquette.
Oorlogsslachtoffers Indië 1945 - 1950
Gemeentehuis Generaal Urquhartlaan 4, 6861 GG Oosterbeek;

Joodse slachtoffers; Stichting Heemkunde Renkum.
Geplaatst op 4 mei 2011.

Heemkunde noemt: Steenbergen noemt:
Wolfheze
Aronstein, Ida Aronstein, Ida
Speelman - Beets, van, Grietje Speelman - Beets, van, Grietje
Coster, (van), Betsy Coster, (van), Betsy
Gottschalk, Gerhard Markus Gottschalk, Gerhard Markus
Gottschalk - Lowenstein, Kätchen Sara Gottschalk - Lowenstein, Kätchen Sara
Mendelsohn, Emil Mendelsohn, Emil
Heelsum
Salomon, Dirk Franz Emil Salomon, Dirk Franz Emil
Salomon, Erich Franz Emil Salomon, Erich Franz Emil
Salomon - Schuller (Schuler), Maggy (Margarete Sara) Salomon - Schuller (Schuler), Maggy (Margarete Sara)
Weinstein, Max Weinstein, Max
Heveadorp
Kahn - Feigelsohn (Fogelsohn), Feiga Kahn - Feigelsohn (Fogelsohn), Feiga
Kahn, dr., Julius Kahn, dr., Julius
Oosterbeek
Godschalk, Jakob Godschalk, Jakob
Godschalk, Johan Godschalk, Johan
Gutherz - Graumann, Doris Gutherz - Graumann, Doris
Gutherz, Leopold Gutherz, Leopold
Dohm - Gutherz, Susanna Felicitas  Dohm - Gutherz, Susanna Felicitas
Levie - Maas , Sara Levie - Maas , Sara
Wilmersdörfer - Neu, Jenny Wilmersdörfer - Neu, Jenny
Uhlmann, Fritz Uhlmann, Fritz
Uhlmann, Gerhard Werner Uhlmann, Gerhard Werner
Uhlmann - Wilmersdörfer, Irma Uhlmann - Wilmersdörfer, Irma
Renkum
Cohen, Betje Cohen, Betje
Cohen, Esther Cohen, Esther
Manasse - Hartogsohn, Fanny Manasse - Hartogsohn, Fanny
Manasse, Adolf wordt niet genoemd
Manasse, Eduard Alexander Manasse, Emanuel Alexander
de Vries, S wordt niet genoemd

Op het moment van schrijven (sept 2020) zijn er zo'n 88 personen bekent. In m'n overzicht van alle oorlogsslachtoffers, is meer informatie over de persoon te vinden.

Probeer nog uit te zoeken welke criteria en bronnen er door Heemkunde gebruikt zijn. Heb in 2015 geen antwoord gekregen. Voor de schrijfwijze van de namen hou ik soms een andere schrijfwijze aan en noem bv ook de naam van de echtgenoot. En veelal de voornamen en andere schrijfwijzen.

Waarschijnlijk zij joden die een andere synagoge bezochten, bv de synagoge in Arnhem, niet genoemd. Dat Steenbergen deze personen niet noemt is logisch, zijn onderzoek ging over Joods Wageningen. Waarschijnloijk zijn niet kerkelijke joden niet genoemd.

Adolf Manasse zal gezien zijn handicap niet de Wageningse synagoge bezocht hebben en is vermoedelijk daardoor ook niet door Steenbergen genoemd. Er zijn veel andere Manasses die hier niet genoemd zijn. Zie m'n overzicht van alle oorlogsslachtoffers.

Wie is S. de Vries? Heb er twee gevonden. Sara Cohen - de Vries komt voor in Amsterdam (Joods Monument) en is het dus niet. En de moeder van Esther en Betje Cohen heet Sara Cohen - de Vries. Zelf ken ik haar als oorlogsgestroffene omdat ze in 1941 op 88 jarige is overleden. Zie voor mw Cohen - de Vries m'n overzicht van alle oorlogsslachtoffers.
Joodse oorlogsslachtoffers Renkum

Er worden 28 namen op dit monument genoemd.

De meeste namen worden ook genoemd in het boek van A.G Steenbergen: Een eerlijcke plaets, uitgegeven in 2002 door Papyrus Wageningen uit Wageningen.

Steenbergen
Herinneringsplaquette voor de evacuatie van de Renkumse dorpen.

Op 23 september 2021 aangeboden door de Oranje verenigingen.

Is ingemetseld aan de toren van het gemeentehuis in Oosterbeek.
Oosterbeek
Oosterbeekse Boys

Het monument 'Oosterbeekse Boys' in Oosterbeek (gemeente Renkum) is in 1962 opgericht ter nagedachtenis aan leden van de voetbalvereniging die tijdens de bezettingsjaren door oorlogsgeweld zijn omgekomen.
De tekst op de gedenkplaat luidt:
'VVV OOSTERBEEKSE BOYS
OPGERICHT 13-5-1922
MOGE U HEN DIE ALS TROUW SPORTMAKKER,
DE CLUB ONTVIELEN,
EEN OGENBLIK GEDENKEN'.
Het monument bevindt zich in sportpark 'Bilderberg', langs het Ostrabeke-veld aan de Sportlaan in Oosterbeek

Oosterbeekse Boys 4 en 5 mei
Er is een gedenksteen voor de Oorlogsslachtoffers bij de Gereformeerde kerk in Oosterbeek, tegenwoordig de Vredebergkerk.

Volgens een bericht in de Hoog en Laag van 18-09-1953 is deze steen destijds onthuld.
Gereformeerde Vredebergkerk
Wolfheze
Begraafplaats Ziekenhuis Wolfheze

Tijdens de bombardementen voorafgaand aan de luchtlandingen in het kader van "Market garden" op zondag 17 september 1944 werd Wolfheze, het Ziekenhuis en het Blinden Instituut gebombardeerd. Op de begraafplaats staan twee monumenten. Een voor een massagraf met  51 namen van patiënten en een groter monument met 85 namen van personeel en burgers. Er zijn echter meer oorlogsslachtoffers op deze begraafplaats begraven.

Wolfheze
1984

Ziekenhuis Wolfheze
monument voor patiënten in 2018

Op 17 september 2019 was er in Wolfheze een 75 jarige herdenking. Die is via youtube hier te zien. In deze documentaire wordt 87 namen genoemd. Aan verwondingen later overleden, zou het hier in totaal om 97 of 100 personen kunnen gaan.
In het boek Vlucht uit Renkum uit 2017, schrijft Ko van der Vooren: Er waren veel slachtoffers: 65 verplegers en 70 krankzinnigen.

In een dagboek (toegang 2869 nr. 4 in het Gelders Archief) vond ik: 9 oktober 1944: In Barneveld overleden deze week nog 9 personen!

Elders op deze begraafplaats de twee graven van in Wolfheze gefusilleerde slachtoffers. De oorlogsgraven zijn op deze begraafplaats herkenbaar aan de vlaggenmast in de directe nabijheid.
Wolfheze oorlog
oude situatie

Ziekenhuis Wolfheze

monument voor burgers en personeel in 2018

Eind september 1944 werden vele oorlogsslachtoffers bijgezet die bij deze bombardementen op Wolfheze zijn omgekomen. Ergens heeft iemand een keuze gemaakt voor twee monumenten. Een voor de patiënten en een voor Wolfhezer burgers en personeelsleden van het ziekenhuis.

Een vraag: waarom staan niet alle namen op het monument. Er staan ook namen op de rand omlijsting?

Er zijn veel verschillende overzichten met de namen van de Wolfhezer slachoffers. Wie gaat duidelijkheid schaffen!
Via begraafplaatsen online zijn de volgende namen te vinden, als zijnde begraven op de begraafplaats Wolfheze en overleden van 17 september tot 27 september 1944. Deze opname is van medio 2020

naam                        geboren    overleden
A. Arnoldussen 10-03-1874     17-09-1944
A. Sotthewes 27-08-1891     17-09-1944
A. Veldhuis 07-02-1921     17-09-1944
A.A.F. de Mol 08-01-1899     17-09-1944
A.C. Floresteijn 20-07-1917     17-09-1944
A.C. Henny 11-03-1867     17-09-1944
A.G. Kantelberg 08-01-1914     17-09-1944
A.H.W. van Zeijl 28-04-1870     17-09-1944
A.J. Hietbrink 09-11-1874     17-09-1944
Aldert Kooij 01-01-1897     17-09-1944
Alida v.d. Heuvel 07-11-1869     17-09-1944
Allert de Vries 15-02-1930     17-09-1944
Anthonia Versteeg 11-11-1911     17-09-1944
Antien Hakkers 24-05-1922     17-09-1944
Arie van der Graaf 1894     17-09-1944
B. Jansen 13-05-1908     17-09-1944
D. van der Veer 06-07-1907     17-09-1944
D.A. Vriezen 07-03-1895     17-09-1944
Dirk van 't Land 14-04-1897     17-09-1944
Doetje Noordenbos 30-08-1913     17-09-1944
Drika Antonia (Riekje) Bierhorst 06-04-1942     17-09-1944
E. Meijerhof 25-03-1900     17-09-1944
E.J. Gerritsen 24-05-1897     17-09-1944
E.W. Evers 23-07-1879     17-09-1944
Elisabeth Buma 21-10-1889     17-09-1944
F. (Fokko) Plas 1897     17-09-1944
Frederik (Fritsje) Bierhorst 20-10-1943     17-09-1944
Frits Rudolf Heidema 07-06-1927     17-09-1944
G. (Gijsbertje) Harmsen 1884     17-09-1944
G.J. Elferink 30-11-1895     17-09-1944
Gerritje (Gerty) v.d. Graaf 1923     17-09-1944
Gijsbertus van 't Land 22-04-1930     17-09-1944
Gusta Johanna Stolker 04-12-1899     17-09-1944
H. Brouwer 05-09-1883     17-09-1944
H.A. Veldhoen 22-02-1908     17-09-1944
H.C. de Ruyter 16-08-1896     17-09-1944
H.J. van Camden 03-01-1863     17-09-1944
H.J.W. Deege 06-04-1894     17-09-1944
Hendrik Droog 28-02-1919     17-09-1944
Hendrika van Rees 14-08-1900     17-09-1944
Hermina Veerman 17-06-1876     17-09-1944
J. Grievink 13-05-1875     17-09-1944
J. Hofland 18-02-1898     17-09-1944
J. Krijgh 24-10-1909     17-09-1944
J. Puijman 18-06-1896     17-09-1944
J. Tollenaar 27-07-1865     17-09-1944
J. van de Nol 09-05-1867     17-09-1944
J. van den Huijsen 12-01-1890     17-09-1944
J.E. Messinger 07-10-1863     17-09-1944
J.F. Geerken 01-08-1894     17-09-1944
J.L. van der Kolk 18-10-1885     17-09-1944
J.M. Vink 21-08-1878     17-09-1944
J.W. Cox 31-08-1896     17-09-1944
J.W. van Aggelen 16-02-1911     17-09-1944
Jan Begemann 26-08-1903     17-09-1944
Janssen 06-04-1909     17-09-1944
Joh. Camphuiss 26-05-1865     17-09-1944
Johan Hulstein 24-05-1879     17-09-1944
K. de Korver 09-10-1870     17-09-1944
K. Komrij 05-03-1905     17-09-1944
L. van der Spil 12-04-1888     17-09-1944
M. (Maria) Poortvliet 1923     17-09-1944
M. van den Berg 10-01-1883     17-09-1944
Magdalena Francina de Kruif 23-10-1898     17-09-1944
Maria Poortvliet 28-10-1922     17-09-1944
Maria Willemina van Silfhout 12-10-1888     17-09-1944
N. Verkerk 08-10-1867     17-09-1944
N.H. Prinse 17-04-1914     17-09-1944
Pieter Cornelis Frederiks 28-08-1874     17-09-1944
Reijertje Gijsberta van 't Land 22-04-1924     17-09-1944
Riekie van Doorne 24-10-1941     17-09-1944
Simon Heinrich Conrad Bunde 14-02-1902     17-09-1944
U.A. Booms 19-12-1878     17-09-1944
W. van de Wilk 22-05-1902     17-09-1944
W. van der Veen 15-10-1894     17-09-1944
W. van Leeuwen 02-02-1875     17-09-1944
W.C. Kevensma 08-03-1896     17-09-1944
W.J. Arends 29-02-1892     17-09-1944
W.L. van Vloten 14-02-1919     17-09-1944
W.M.M. Mattheus 11-05-1882     17-09-1944
W.P. (Willem Pieter) Hendriks 1891     17-09-1944
W.P. (Willem Pieter) Hendriks 1915     17-09-1944
Willem Buit 17-07-1900     17-09-1944
Willem Pieter Hendriks 29-03-1891     17-09-1944
Willem Pieter Hendriks 13-02-1915     17-09-1944
Hermanus Versteeg 18-07-1899     18-09-1944
Geurt Ansink 21-09-1919     19-09-1944
Jan Schiedam 02-07-1919     19-09-1944
W. (Willem) Buit 1900     19-09-1944
Johannes Droog 22-06-1928     27-09-1944

Samen 90 verschillende namen. Nog eens uitzoeken. Wie?
Bombardement met 87 slachtoffers​
Het bombardement van de geallieerden op Wolfheze op zondagmorgen 17 september 1944 eist vele doden, zowel onder de bevolking van het dorp als onder patiënten en hun verzorgers. In de loop van de week na het bombardement groeit het aantal doden zelfs tot 87 (50 patiënten en 37 burgers/personeelsleden). Op vrijdag 22 september vindt de massabegrafenis plaats, als het in de lucht eindelijk vrij rustig is. Zes burgers worden op verzoek van de nabestaanden elders begraven. bron
Bij meerdere publikaties zie ik steeds andere aantallen
Bij Oorlogsbronnen lees ik op 27 - 2 - 2024:
Naast Fokko Plas is bij Oorlogsbronnen van nog 86 mensen bekend dat ze die dag betrokken waren bij het bombardement op Wolfheze.
Oorlogsbronnen
Uitzoeken:

gehuwd: Dirk van 't Land en Magdalena Francina de Kruif
E.W. Evers
Arnhem
Waterbergseweg, 6815AL Arnhem

Waar: Loop de Waterbergseweg af en begin bij de Schelmseweg, hoek Openlucht Museum. Vlak bij de A12 - A50, aan de linkerhand zie je het monument. Een herdenkingsmonument voor personen die al of niet betrokken waren bij de landelijke april - mei stakingen, zijn hier door de Duitsers gefusilleerd. Waaronder meerdere medewerkers van de Heveafabriek in Heveadorp.

Genoemd worden:

(2 mei 1943) Teunis Campagne, Dirk Willem van Vreeswijk, Dirk van Zetten.

(3 mei 1943) Pouwel Dijkstra, Jan Kleefsman, Cornelis Willem Knipscheer, Gerrit Peters, Jacques Mathieu Joseph Quaedvlieg, Willem George Frederik Weimar, Jan Wirfen en Henri Charles Munter

(4 mei 1943) Hendrik Eilander, Lambertus Wilhelmus Hendrikx, Hendrik Jan Kroezen, Bartus Pessink, Hendrik Proper, Jan Tjalkens, Jochem Adam Versteeg

(5 mei 1943) Cornelis Johannes van Emmersloot, Gerardus Marinus van Kampen, Joannes Antonius Walraven

Ook gefusilleerd vanwege de april mei staking te Arnhem, doch onbekend waar: 2 mei 1943:

Teunis Campagne,
Dirk Willem van Vreeswijk,
Dirk van Zetten .
bron

Een verhaal uit de Gelderlander van 1950, Heemkunde Leeuwen
april mei stakingen 1943

April Mei stakingen 1943
Heveadorp
Heveadorp, aan de Beeklaan, een plaquette met de namen van de gefusilleerden naar aanleiding van de april mei stakingen.

Op 3 mei 1946 bij de fabriek al de eerste herdenking plaats voor de 7 slachtoffers van de april mei stakingen bij de N.V. Vereenigde Nederlandsche Rubberfabriek te Heveadorp. In 1947 werd in de fabriek een bronzen plaquette onthuld, gemaakt door de Oosterbeekse beeldhouwer F. H. Hoefnagel.

  Op de plaquette staan de namen van de 7 personen die gefusilleerd zijn naar aanleiding van de april-mei stakingen:
Munter, Henri Charles 6-feb-1900 Meester Cornelis, NOI 3-mei-1943 Arnhem
Dijkstra, Pauwel 29-mrt-1888 Woldendorp 3-mei-1943 Arnhem
Kleefsman, Jan 20-mrt-1915 Sappemeer 3-mei-1943 Arnhem
Peters, Gerrit 14-10-1897 Driel 3-mei-1943 Arnhem
Knipscheer, Cornelis Willem 23-mei-1913 Wageningen 3-mei-1943 Arnhem
Quaedvlieg, Jacques Matheus Josephus 22-jan-1917 Linne 3-mei-1943 Arnhem
Weimar, Willem Georg Frederik 9-okt-1910 Arnhem 3-mei-1943 Arnhem

Aangevuld met drie werknemers die omkwamen in september 1944:
Jurriens, Willem 20-7-1884 Arnhem 17-sep-1944 Arnhem
Rietveld, Bastiaan  15-dec-1912 Sliedrecht 25-sep-1944 Renkum
Bosman, Johan 26-jul-1908 Brummen 15-sep-1944 Wolfheze

Later zijn er de namen bijgezet van Heveanen die omgekomen zijn in concentratiekampen:
Cohen  Sopia Hendrika 7-apr-1903 Wageningen 6-mrt-1944 Auschwitz
Kahn, dr. Julius 12-12-1886 Moskou Rusland 23-jul-1943 Sobibor
Salomons, Jacques 1-apr-1902 Hilversum 16-jul-1943 Sobibor

Op 3 mei 1946 werden voor de eerste keer de in 1943 gefusilleerde Hevea fabrieksmedewerkers officieel herdacht. We herkennen op de foto hieronder o.a. directeur Reint Nanko Meijer, burgemeester Talsma van de gemeente Renkum, Gradus Vos, Henk Orsel:
Heveadorp 1ste herdenking 1946
oorlogs plaquette Heveadorp

De plaquette heeft aanvankellijk in de Heveafabriek gestaan, daarna mee verhuisd naar de de Vredesteinfabriek in Renkum en kwam vervolgens bij de Stichting voor Heemkunde  Renkum terecht. In 2008 werd de plaquette aan de Beeklaan in Heveadorp geplaatst.

Peter van Leeuwen; De dood van rubber, Kontrast 2009.

Stichting Heemkunde Renkum; Schoutambt en Heerlijkheid 3 september 2005

‘Blik omhoog’ Cor Janse

Wageningen 40 - 45
"Doodvonnissen in Gelderland De Höhere S.S.- und Polizeiführer maakt bekend: Het Polizeistandgericht van het S.S.- und Polizeisicherungsbereich Gelderland in Arnhem veroordeelde op 3 Mei 1943, den Nederlandschen onderdaan, den bedrijfsingénieur Henri Munter. geboren 6-2-1900, wonende in HEVEADORP, ter dood. Munter heeft op Vrijdag 30 April 1943 door uitschakeling van de electrische stroomleiding en het doen dooven van de vuren der ketels het bedrijf van de Heveafabrieken in Heveadorp stil gelegd. Hij heeft op Zaterdag 1 Mei 1943 in het bedrijf zjjn arbeiders aangezegd, dat op Maandag 3 Mei 1943 niet zou worden gewerkt. Hierdoor heeft hij de arbeiders der Heveafabriek verhinderd hun werkzaamheden te hervatten. Bovendien werden ter dood veroordeeld de Nederlandsche onderdanen, de kantoorbedienden: 1. WILLEM WEIMAR, seb. 9-10-1910, wonende te ARNHEM; 2. CORNELIUS KNIPSCHEËR, geb. 22-5--1913, wonende te ARNHEM; 3. JARK QUADVLIEG, geb. 32-4.-1917, wonende te OOSTERBEEK, omdat zo, op de' hoogte zijnde van de afkondiging van het politie-standrecht, wel op Maandag 3 Mei 1943 op hun werk verschenen, doch den arbeid niet hervat hebben, integendeel het bedrijf hebben verlaten. Voorts de arbeiders . 1. FAJJL DIJKSTRA, geb. 29-3-1888, wonende, te Oosterbeek; 2. GERRIT, PETERS, geb. 14-10-1907, wonende te Driel; 3. JAN KLEEFSMAN geb. 20-3-1915, wonende te OOSTEREEK, omdat zij op Maandag 3 Mei 1943 niet op hun werk zijn verschenen, hoewel zij op de hoogte waren van de afkondiging van het politiestandrecht. Alle zeven vonnissen werden door den kogel voltrokken".
Nijmeegsche courant 04-05-1943
Doorwerth
Voor de voormalige katholieke kerk in Doorwerth staan 2 gedenkstenen.

Bosman Johan 26-jul-1908 Brummen - 15-sep-1944 Wolfheze
Geerink Cornelis 6-mei-1912 Zwolle - 17-mei-194 xxxx
Hoefnagels     Willebrordus J.M.     28-06-1882 Elst - 21-sep-1944 Oosterbeek
Kahn, dr. Julius 12-12-1886 Moskou - 23-jul-1943 Sobibor Heveadorp
Kahn - Feigelsohn (of Fogelsohn) Feiga 2-11-1884 Luchine Rusland - 23-jul-1943 Sobibor
Zwaan Gerrit 29-11-1890 Angerlo (Zevenaar) - 26-mei-1945 Tilburg
plaquette Doorwerth
Voor de voormalige katholieke kerk in Doorwerth staan 2 gedenkstenen.

plaquette Doorwerth
Smith Wolter J.  xxx  xxx        11-mei-1940 xxx
Geerink Cornelis 6-mei-1912 Zwolle 17-mei-1940 xxxxx
Munter Henri Charles 6-feb-1900 Meester Cornelis, NOI  3-mei-1943  Arnhem
Kahn, dr.  Julius  12-12-1886  Moskou 23-jul-1943  Sobibor  Heveadorp
Kahn - Feigelsohn ( of Fogelsohn) Feiga 2-11-1884 Luchine Rusland 23-jul-1943 Sobibor
Muller  Henri C.  xxx  xxx    18-aug-1943 xxx
Hoog, de  Gerben  10-mrt-1920  Engwierum  10-dec-1943  Kanchanaburi, Thailand
Bosman  Johan  26-jul-1908  Brummen  15-sep-1944  Wolfheze
Hoefnagels     Willebrordus Jacobus Maria     28-06-1882  Elst  21-sep-1944  Oosterbeek
Zwaan  Gerrit  29-11-1890  Angerlo (Zevenaar)  26-mei-1945  Tilburg
Wolthof  Derk  30-nov-1922  Doorwerth  4-jul-1946  Bobohadu
Nispen tot Pannerden, Jhr. van     Clemens F.M. I.H.  18-nov-1923 Groesbeek 8-apr-1949 Genengan
Renkum
Renkum, op het Europaplein, aan de Europalaan stond een herdenkingsmuur.

Op 15 april 1994 werd dit monument naar een ontwerp van Joop Haffmans, onthuld door H. van den Born en Cees Burgsteyn. De benodigde gelden werden bijeengebracht door de gemeente, Renkumse inwoners en bedrijven. De vogel die in het water staat symboliseert de herwonnen vrijheid en vrede. De tekst op het voetstuk luidt: 'VREDE VRIJHEID EN RECHT 1940 - 1945'.

In 2010 zag het Europaplein troosteloos uit. Te veel vandalisme. Men vond dat het plein toe was aan een nieuwe inrichting.

De herdenkingsmuur verdween, het beeld van Haffmans verhuisde in 2015 naar de westzijde van het plein. De herdenking op het evenmententerein op 4 mei, bleef.
Dodenherdenking Europaplein Renkum
Renkum, op het voormalige Van Gelder, Parenco, Smurfit Kappa terrein, aan de Fabrieksstraat, een plaquette.

Renkum van Gelder monument
In memoriam:
Deest, van Gerrit Jan 2-nov-1909 Renkum 24-feb-1945 Brackwede Landkreis Bielefeld
Harte, van Jacob Gerrit 10-4-1888 Deventer 30-sep-1944 Wageningen
Streefland     Abraham     26-mrt-1906 Renkum 8-mrt-1945 Woeste Hoeve (Apeldoorn)
Valkhof Cornelis 16-jan-1919 Renkum 12-mei-1940 Rhenen

In memoriam:
Hendriks     Jan Willem 9-5-1881 xxx     24-mrt-1945 Gendringen
Jansen     Gerard 21-aug-1915 Rheden 12-mei-1942 Braunschweig
Orden, van Johannes H. 16-04-1898 Renkum 8-mei-1945 Wöbbelin, Ludwigslust
Verstegen  Theodorus J.  7-jun-1900  Renkum  24-mei-1945  Wageningen op de plaquette staat Verstege.
Wessels Johannes 02-03-1893 Arnhem 27-apr-1945 Leusden

info 4 + 5 mei
Heelsum
Heelsum, hoek Bennekomseweg, Utrechtseweg. Airbornemonument

Heelsum Airborne
De eerste uitvoering heeft een handgeschreven bord met daaronder een kleine parachute.

Heelsum Airborne
De eerste uitvoering in opbouw.

Al in september 1945 zijn omwonenden gewoon begonnen om een herrineringsmonument te maken. Initiatiefnemers waren Arend van de Poll, Bart Roosenboom en Piet Bodemeijer. Met twintig vrijwilligers is op 17 september 1945 begonnen met de werkzaamheden: een zesponder anti-tankgeschut dat op de Utrechtseweg stond, werd opgehaald. Langs de kant van de weg bij de Amsterdamseweg en de Wolfhezerweg lagen honderden containers gebruikt bij de droppings, waarvan enkele tientallen werden verwerkt in het monument. En zo werd  het monument samengesteld uit overblijfselen van de luchtlandingen: uitrustingsstukken, luchtlandingscontainers en een kanon. Er was door niemand een vergunning gevraagd. Daarmee was dit monument wel het eerste Airbornemonument in de gemeente Renkum. Daardoor ook een bijzonder monument. Een beeldend kunstenaar kwam er niet aan te pas; het was een spontaan initiatief van de bevolking van Heelsum ter herinnering aan de luchtlandingen rond Heelsum, de heldhaftige strijd van de Engelse para’s en de moeilijke tijd die de Heelsumers na de luchtlandingen hebben doorstaan.

Oorspronkelijk stond het gedenkteken op een andere plek. Veel oorspronkelijke onderdelen waren "geleend" of sterk verroest. Er is nu geen enkele originele container meer in de boog zelf verwerkt. Het monument, dat in totaal drie keer in zijn bestaan is verplaatst, werd de eerste keer 10 meter noordelijker opnieuw opgebouwd. De containers die de fundering van 3,75 bij 3,75 meter vormden, werden met cement volgestort.

In verband met de reconstructie van het wegennet, bij de S-bocht, werd het in 1990 opnieuw verplaatst naar de huidige locatie. Het  monument is toen ook grondig gerenoveerd. Vlak voor de 75jarige herdenking was er weer een renovatie.

Oorlogsmonument Heelsum
Een tweede uitvoering. Een ansichtkaart van Vigevano.

Airborne monument Heelsum
goed te zien is waar het monument eerst gestaan heeft, op de hoek Utrechtse- en Bennekomseweg

Airborne monument Heelsum
situatie in 1971
Heelsum Airborne
tweede versie

Airbornemonument Heelsum
de tweede versie.

Bij de tweede versie is er een grotere parachute en zijn de originele wapens op de bovenste ligger al "geleend" door verzamelaars. Hier staan andere wapens, veel schuiner en nu met het Pegasuslogo.

Heelsum Airborne monument
de derde versie, de wapens zijn weer geleend en de vervangers zijn nu lager geplaatst dan op de foto hierboven

Het monument is 2 keer verplaatst. Dat kan ik op foto's niet goed laten zien.

De wapens bleven "geleend" worden. Dan maar zonder.

Oosterbeek Airborne
De volgende versie, met een blauwe Pegasus, zonder wapens

Ga zelf kijken, versie nummer vijf staat er tegenwoordig.
Overig
Vast niet compleet. Meer informatie over de oorlogsslachtoffers.